لزوم توجه به مباحث عقلی و اخلاقی|طلاب مستعد از تحصیل فلسفه منع نشوند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حضرت آیت الله سبحانی در آخرین روز از دوره اندیشه اسلامی از دراسات فلسفی در مدرسه علمیه عالی نواب مشهد به لزوم توجه به مباحث عقلی پرداخت.

عقاید خرافی ابن تیمیه

حضرت آیت الله سبحانی بیان داشت: در فصل پایانی درس به این پرداخته‌ایم که با ترک مسائل عقلی خیلی از مسائل خرافی وارد عقاید ما می‌شود که به‌عنوان نمونه عقاید ابن‌تیمیه را مثل حرکت خداوند و محل حضور خداوند و تکلم اشاره کردیم.

وی گفت: تکلم صفت فعل است و همانند قادر لازم نیست همیشه همراه خداوند باشد. او(ابن تیمیه) تکلم را صفت ذات گرفته و می‌گوید در هر زمان که ذات بوده تکلم هم بوده و کلمات از ذات خداوند بیرون می‌آید. تکلم خداوند مانند صدای زنجیری است که بر روی سنگ بکشیم. اما پاسخ این است که تکلم امری تدریجی است و کلامی بعد از کلام می‌آید بنابراین حادث است و اگر صفت ذات باشد ذات نیز حادث خواهد بود.

حد وسط در مباحث عقلی

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم بیان داشت: ما حد وسط را قائل هستیم نه مکتبی بشری را دربست از ابتدا تا پایان مقدس شمرده می پذیریم و نه مکتبی که اصلا مباحث عقلی را مطرح نکرده بلکه با کتاب و سنت و عقل فطری مسائل را می سنجد می پذیریم.

وی افزود: همانطور که در ابتدای دوره گفتیم شعار ما این است: «الأخذ بما صفا و ترک ما کدر» آنچه واقعا روشن است را می‌گیریم و آنچه آلوده است را رد می کنیم.

لزوم تدریس موجز و تخصصی فلسفه در حوزه/ شیوه شاگرد پذیری امام در تدریس منظومه

حضرت آیت الله سبحانی گفت: برخی از علوم همانند فقه و ریاضیات از علوم عامه است. اما برخی علوم استعداد خاصی نیاز دارد. مسائل فلسفی در مراحل ابتدایی همه می‌توانند بخوانند و در حوزه هم باید مسائل فلسفی دو نوع تدریس داشته باشد گاهی به صورت الموجزی که من نوشته‌ام یعنی مسائل کلی فلسفی برای همه طلاب مطرح شود گاهی هم طرف می‌خواهد فیلسوف شود که دیگر درسش از دروس عامه نیست و باید برای کسانی مطرح شود که شایستگی داشته باشد تا اعتراضات غیرصحیح مطرح نشود.

وی افزود: حضرت امام وقتی منظومه را تدریس می‌کردند اگر کسی جدید به درس می‌آمد باید مطلب همان روز را می‌نوشت و می‌آورد، اگر اهل نبود می‌گفت در درس شرکت نکنید و اگر کمی اهل بود می‌گفت 6 ماه دیگر بیایید. این به دلیل این نیست که مسائل فلسفی سری باشد بلکه استعداد خاصی می‌خواهد.

لزوم پاکسازی مباحث فلسفی/ اهم فلسفه امور عامه و الهیات است

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم بیان داشت: بخشی از مسائل فلسفی کهنه شده و از بین رفته است مثل مباحثی که درباره هیئت بطلمیوسی و تشکیل جسم از هیولی و صورت بود. این مسائل علم فلسفی را متورم کرده و باید فلسفه پاکسازی شود. البته از گذشتگان تشکر می‌کنیم، زیرا همان غلط‌های گذشته بحث‌ها را به اینجا رسانده است.

وی افزود: فلسفه دو بخش است: امور عامه (مباحثی کلی درباره وجود) و الهیات (واجب‌الوجود و صفات و افعال آن) و اما کتاب‌های قدیمی مباحث دیگری مثل طبیعیات و فلکیات دارد که باید حذف شود.

طلبه مستعد را از تحصیل فلسفه منع نکنید / در مباحث تعابیر خوب بکار ببرید نه چند پهلو

حضرت آیت الله سبحانی بیان داشت: اگر کسی واقعا استعداد فراگیری مسائل عقلی را دارد نباید از تحصیل این علم منع شود، اما کسی که استعدادش را ندارد باید دنبال علمی برود که استعدادش را داشته باشد. وگرنه حوزه علمیه یا اخباری می‌شود اگر شیعه باشد و یا سلفی اگر سنی باشد.

وی گفت: نباید در نوشته‌ها کلمه و یا تعبیری بکار ببریم که دشمن از آن سوء استفاده کند. مثلا کتابی که درباره تفکیک نوشته شده و مراد خوبی هم داشته است اما تعبیرش برای دشمن سرمایه شده و از آن به تفکیک دین از تعقل تعبیر می‌کند بنابراین پیشنهاد می‌کنیم کلمه دیگری انتخاب کند.

این مرجع تقلید افزود: در مقام نقد باید الفاظ خوبی به کار برده شود. علمای بزرگ نسبت به کسانی که نقد می‌کنند احترام می‌گذاشتند بنابراین باید تعابیر ادیبانه داشته باشیم. اگر با طرف مقابل مؤدبانه سخن گفته شود او می‌پذیرد وگرنه مخالفت خواهد کرد.

عوالم شهادت، غیب و برزخ

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم بیان داشت: امیر مؤمنان علی(ع) می‌فرمایند اگر می‌بینید باطل در جامعه راه پیدا کرده است بدانید باطل مطلق نیست بلکه همراه با حق است، یعنی حق را مطرح کرده و باطل را سوار بر آن کرده است و اگر حق از آن جدا شود باطل پیشرفت نمی‌کند و وارد جامعه نمی‌شود.

وی گفت: قرآن مجید در چند مورد از عالم غیب و شهادت سخن می‌گوید که یکی نیست. ما از همه عوالم فقط شهادت را می‌بینیم و از غیب، عالم برزخ و عوالم دیگر خبر نداریم. امام حسین(ع) می‌فرمایند بدانید که دنیا، تلخ و شیرینش همه خواب است و بیداری در آخرت است، و رستگار کسی است که در آنجا رستگار باشد و شقی کسی است که در آنجا شقی شناخته شود.

این مرجع تقلید ادامه داد: یعنی وقتی بیدار می‌شویم که در آخرت حاضر شویم عالم غیب مثل یخی است که زیر آب است و فقط مقدار کمی از آن بیرون می‌ماند و انسان چون فکرش کوتاه است گول این دنیا را می‌خورد.

توصیه به کار علمی و توجه به فرائض و مسائل اخلاقی و پاکدامنی

حضرت آیت الله سبحانی در ادامه بیان داشت: بچه‌ای که در رحم مادر است فکر می‌کند که غرب و شرق عالم همان قدر است که مشاهده می‌کند ولی وقتی بیرون آمد عالمی دیگر و چندین برابر بزرگ‌تر را مشاهده می‌کند.

وی افزود: کمال در این است که در طول جوانی غیر از کار علمی کار دیگری نکنید، فرائض را انجام داده و نوافل را در حدی مختصر انجام داده و بقیه وقت را به کار علمی بپردازید.

وی گفت: مسائل اخلاقی و پاکدامنی نیز در کنار آنچه گفتیم بسیار لازم است. نه‌تنها نباید گناه کرد بلکه باید آنقدر تمرین کرد که انسان حتی فکر گناه را هم نکند. نسبت به علما و بزرگان کلمه‌ای خلاف ادب نگویید و اگر حرف کوچکی گفته شود ارتباط انسان با مقام ولایت قطع می‌شود./933/پ201/ب1

گزیده ای از خبر را می توانید در کلیپ صوتی زیر بشنوید